Kardaşev Ölçeği Nedir?

Rus Astrofizikçi Nikolai Kardashev 1964'te medeniyetlerin sahip olduğu enerji miktarlarına göre kategorize edebilecek bir ölçek tasarladı. Bu kategoriyi üç seviyeye ayırdı. Sıralamayı belirleyen faktör ise medeniyetin enerjiden açığa çıkan gücü ve bu gücü kullanma kapasitesiydi. Sonrasında matematik ve teorik fiziğin birlikte çalışması ile bu ölçek 4 seviye daha genişledi. Artık Kardaşev Ölçeği güç ve teknoloji faktörünün ilerlemesine bağlı olarak medeniyetleri 7 tipe ayırıyor.

Tip 0

Yaşadığı gezegenin enerjisini kullanan fakat gezegenin tüm gücünü elinde bulunduramayan bir medeniyet tipi düşünün. Tıpkı Dünya gezegeninde yaşamış eski bizler gibi. Bu canlılardan biri olarak biz ise Kardaşev Ölçeğinde henüz 0,73'teyiz. Teknolojiye ve insanlığın kendi arasındaki sorunlarına bağlı olarak 100 yıl içinde Tip 1 seviyesine ulaşabileceğimiz varsayılıyor.

Tip 1

Yaşadığı gezegenin tüm enerjisini kullanabilen bir medeniyet tipi. İnsanlığın da günümüzde varmaya çalıştığı bir rota. Her ne kadar bugün bakıldığında yolun sonu gibi dursa da medeniyet vakti geldiğinde elde edilen bu devasa enerjiyi bile karşılayacak duruma gelecektir. Bu durdurulamaz olan gelişim doğrultusunda oluşan enerji açığını çözüme kavuşturacak bir diğer olay ise başka gezegenlerin enerjisini kullabilmek. Hatta belki de bir yıldızı!
Bununla birlikte tip 1 medeniyet yaşadığı gezegende oluşan doğa olaylarını artık izlemekle kalmayıp kendi lehine manipüle edebilir. İstanbul'da deprem diye bir sorun olmadığını, Karadeniz'de yaşayan insanların yağış artışlarıyla birlikte gelen heyelan korkusunun olmadığını düşünün. Tabi böyle bir döngünün idare edilebilmesi için elde ettiğimiz her şeyi geri dönüştürebilmemiz gerekir.

Tip 2

Bir yıldızın tüm enerjisine ulaşabilen bir medeniyet tipi. Hatta yıldızlararası uygarlık da diyebiliriz. Bir medeniyet evriminin söz konusu olduğu bu aşama en yüksek verimlere ulaşan teknolojik gelişimleri ve devasa yapılanmaları kapsıyor. Buna örnek olarak yıldızların enerjisinden yararlanmak amaçlı yapılan Dyson yapıları söylenebilir. Bu yapıların yapılmasının ötesinde gezegenlerin yörüngesinde olan veya olmayan o yıldız sistemlerindeki astreoidlerin, kuyruklu yıldızların veya kimliği belirlenemeyen bir cismin bile tespit edilip kullanılması söz konusu. Her ne kadar hayal edildiğinde biraz korkutucu olsa da uzay ile ilgili birçok gizeme kapı arayabilir.

Tip 3

Bulunduğu galaksideki tüm enerjiyi saklayıp kullanabilen galaktik bir medeniyet. Galaksideki tüm yıldızların, gezegenlerin ve bunlarla birlikte o galaksideki tüm enerjiye hakim olan bir oluşum hayal edin. Günümüzden ne kadar uzak olduğunu hayal edince bile anlamak mümkün. Bir bebeğin kundağından üstüne asılan oyuncaklara dokunmaya çalışıp dokunamayışını hayal edin. Oyuncak dönmeye ve beraberinde sallanmaya devam eder. Bebek ise sadece gözlemlemek ile yetinir. Eğer bu bebek odası bir galaksi olsaydı bebeğin ebebeyni de tip 3 medeniyet olurdu. Bir ebebeyn o bebek odasındaki tüm eşyaların yerini değiştirebilir ve yeniden düzenleyebilir. Tıpkı galaktik bir medeniyetin gezenlerin ve yıldız sistemlerinin galaksi içinde yerlerini değiştirip yeniden düzenlemesi gibi. Hatta yenilerini yapması gibi! Böyle bir durumda o bebek gibi olan biteni izlemek bile keyif verici olabilirdi. Şu an böyle bir şeye tanık olmadık fakat öngörebiliyoruz. Tıpkı o odadaki bir bakteri gibi.

Tip 4

Tüm evrene hakim olan bir medeniyet. Evrensel Medeniyet! Evrenin tüm enerjisini istediği gibi çekip çeviren bir medeniyet tipi. Şu anda bu medeniyetteki düzenin nasıl çalışacağını düzgün bir şekilde tahmin edemesek de süpergalaktik güce sahip olduğunu ve evrende istediği yere seyahat edebileceğini söyleyebiliriz. Artık bir yerden bir yere gitmekten ziyade evreni anlama ve kontrol etme üzerine büyük projelere adım atacakları düşünülebilir. Bunlara ışık hızı ve entropi örnek. Kim bilir hayattaki bu kaotik düzeni bile sahip oldukları teknoloji seviyesi ile istedikleri gibi değiştirebilirler. İnsanın başında bir bela olan ölüm konusunda da ciddi değişimlere gidecekleri aşikar. Günümüzde kabullendiğimiz çoğu şeyin değiştirilebilir olduğunu düşünün. İşte bu medeniyet düşünmekle kalmayıp o yıkılmazlara bile çözüm üretecek seviyede.

Tip 5

Çoklu evrenler teorisinden yola çıkarak ulaşılan bu beşinci tip medeniyet ise Kardaşev Ölçeğinde birden çok evrenin enerjisini kullanabilen çok evrenli bir oluşum. Bilinen fiziğin ötesinde başka evrenlere geçiş yapabilen bu medeniyet varolan gerçekliğin ötesine geçerek başka evrenlerdeki bizlere ulaşacaktı. Evet, paralel evrenler! Bu evrenler arası geçiş yapabilen medeniyetin nelerle karşılacağı günümüzde cevaplanabilen bir durum değil. Umarız ki derslerine iyi çalışmışlardır.

Tip 6

Artık hayal gücümüzün sınırlarına gelmiş bulunmaktayız. Zaman ve mekanın dışında bulunabilen bu medeniyet ölçeğin sonunda yer almakta. Tıpkı önceki medeniyet seviyelerinin gezegenler, yıldızlar, galaksiler yaratabildiği gibi bu medeniyet de evrenler ve çoklu evrenler yaratabilir. Yarattığı gibi bunları yok etme gücüne de sahip. Ne düzen ama! Haliyle bu eşsiz ve tarifsiz gücü karşısında herhangi bir kaotiklikten pek söz edemeyiz. Tip 0 ve tip 1 medeniyetlerinin arasından bir yerden bakarsak oluşan bu tablo da evrendeki yerimizin değerine dair bize mesaj veriyor.